Bitlis Yöresel Yemekleri Nelerdir?

Bitlis, mutfakta geniş bir yelpazeye sahiptir. Özellikle çorbalarıyla ve etli yemekleriyle öne çıkan mutfak bazı lezzetlerini tüm Anadolu’ya duyurmuştur. Bunların yanında çok fazla ünlü olmayan sadece yöre halkı tarafından bilinen pek çok lezzetli tarifleri de vardır.

Bazı yemekleri başka yöreler ile ortak olarak sahiplenmiş olan Bitlis mutfağı, bazı yemekleri ise tamamen kendisi ile özdeşleştirmiştir. Anadolu’nun et merkezli yemek kültürü anlayışını net bir şekilde yansıtır. Peki, Bitlis’in yöresel yemekleri nelerdir? Bitlis yöresine ait yemekleri aşağıda sizler için listeledik. Hep birlikte inceleyelim.

• Kengerli Pilav
• Tutmanç Aşı
• Gebol
• Keşkek
• Şekalok
• Halim Aşı
• Çireş Pancarı
• Katıklı Dolma
• Pazı Borani
• Gebol Çorbası
• Corti Aşı
• Büryan Kebabı
• Bitlis Köftesi
• Katıklı Dolma
• Keledoş
• Çireş Çorbası
• Şeker Helvası
• Güzbez Tatlısı
• Gılorik
• Halise Yemeği
• Şemşerok
• Murtuğa
• Has Dolması

Bitlisin Yöresel Yemekleri Özellikleri

Yemeklerin adlarının yanı sıra özellikleri ve nasıl yapıldığı da mühim bir husustur. Yukarıda saydığımız yemekleri özel kılan noktalar, malzemeleri ve yapılışlarına yer verdik.

Çorti Aşı

Yörenin adını en çok duyuran ve genellikle akşam yemeklerinde ana yemek görevi üstlenen Çorti aşı Bitlis mutfağında önemli bir yere sahiptir. Yemeğin en önemli özelliği kemikli et ile yapılmasıdır.

Bitlis’te de Anadolu’nun diğer yörelerinde de olduğu gibi kemiğin yemeğe fazladan bir lezzet kattığı inanışı vardır. Bulgur gibi besinlerle de zenginleştirilmiş olan yemek farklı kıvamlarda yapılabilir. Kaynatma süresini ve içine katılan bulgur miktarı ile oynayarak kıvamını değiştirebilirsiniz. Kıvamının katı ya da duru olmasına göre ana yemek veya çorba olarak da tüketilebilir.

Malzemeleri

• Lahana turşusu
• Lahana turşusu suyu
• 1 kiloya yakın dana eti
• 1 çorba kaşığı domates salçası
• 1 çay bardağı sıvı yağ
• İsteğe göre baharat

Yapılışı

Öncelikle lahanaları küçük bir şekilde doğrayın. Daha sonra eti düdüklü tencerede güzelce pişirin. Lahanaları, turşuyu ve turşu suyunu ilave edin. Salça, yağ ve baharatları da tencereye ekleyin. Bu şekilde 45-50 dakika boyunca pişirin.

Kıvamını hangi şekilde yemek istiyorsanız ona göre ayarlayın. Çorba gibi içmek için duru bırakın ve fazla kaynatmayın. Ana yemek olarak yemek istiyorsanız daha fazla pişirerek kıvam almasını sağlayın. Kıvam almasını kolaylaştırmak için bulgur ekleyerek yapılan versiyonunu da deneyebilirsiniz. Piştikten sonra servis edin. Afiyet olsun!

Büryan Kebabı

Büryan ya da bilinen adıyla Büryan Kebabı hem Bitlis’e hem de Siirt’e ait yöresel bir kebap türüdür. Kebabı özel kılan nokta tandırda pişirilmesi ve tandırda pişirilmiş lavaş eşliğinde servis edilmesidir. Büryan kebabının en önemli diğer bir özelliği ise dana etinden değil kuzu etinden yapılıyor olmasıdır.

Malzemeleri

• 1 kilo kuzu eti
• 3-4 çorba kaşığı zeytinyağı
• Tuz
• Karabiber

Yapılışı

İlk olarak kuzu etini bir kaba alın. Zeytinyağı, tuz ve karabiber karışımını ete masaj yaparak güzelce yedirin. Daha sonra bir tavaya etleri alarak mühürleyin. Mühürlenen etleri yağlı kâğıda sarın. Yağlı kâğıdın üzerine de alüminyum folyo ile iyice kaplayın. Bu şekilde fırın tepsisine yerleştirin.

Tepsinin tabanına biraz su dökün. Önceden ısıtılmış fırında 1 buçuk saat kadar pişirin. Süre sonunda yemeği fırından alın ve etleri ayıklayın. Pide ya da lavaş eşliğinde servis edin. Yemeği yaparken kullanılan kuzu etinin incik olması daha iyi olacaktır. Ayrıca yemek fırında pişerken tepsi dibindeki suyun bitip bitmediğini kontrol etmek ve bittiyse sürekli ekleme yapmak gereklidir. Afiyet olsun!

Bitlis Köftesi

Hemen her yörenin kendine özgü ve sahiplendiği bir köftesi vardır. Bitlis yöresine ait önde gelen lezzetlerden biri olan Bitlis köftesi de mutfağın vazgeçilmezleri arasındadır. Klasik köftelik bulgur ve çeşitli yöresel baharatlar kullanılarak yapılır.

Kullanılan malzemeler açısından diğer köftelerden pek ayrılmasa da onu özel kılan başka bir yönü vardır. Diğer köftelerden ayrılan bu yönü pişirme tekniğidir. Alışılmış köftelerin aksine kızartılarak değil suda haşlanarak pişirilir. Böylece daha hafif ve lezzetli bir tarif haline gelmiştir.

Malzemeleri

• 1 fincan sıvı yağ
• 1 fincan pirinç
• 2-3 adet soğan
• 3 su bardağı su
• 2 su bardağı ince bulgur
• Nar
• 1 adet yumurta
• 300 gram çekilmiş kıyma
• Tuz
• Karabiber
• Kırmızı toz biber

Yapılışı

Soğanları küçük küçük doğrayın ve sıvı yağla birlikte tencerede pembeleşene kadar kavurun. Yıkadığınız pirinci tencereye ilave edin ve biraz karıştırın. Üzerine sıcak su ve tuz ekleyin. Suyunu tamamen çekene kadar pişirin.

Suyunu çektikten sonra üzerine narları ve karabiberi ilave edin ve iyice harmanlayın. O sırada başka bir kapta bulguru su ile ıslatın ve 10-15 dakika dinlenmeye bırakın. Dinlenen bulgura kıymayı, yumurtayı ve tuzu ekleyin ve iyice harmanlanana kadar yoğurun. Yoğurma işlemi tamamlanınca küçük top şeklinde köfteler oluşturun.

Daha sonra köftelerin ortasını oyun ve ocaktaki pirinçli karışım ile içini doldurun. Doldurduğunuz köfteleri güzelce kapayın. Kaynayan bir su tenceresinin üzerinde süzgeç yardımı ile buharda pişirin. Haşlama suyuna yağ ve dilediğiniz baharatlardan ekleyerek bir sos elde edin. Hazırladığınız sosu pişen köftelerin üzerine gezdirin ve sıcak servis edin. Afiyet olsun!

Keledoş

Aslen Van yöresine ait olan bu yemek, Bitlisliler tarafından yeniden yorumlanmış ve sahiplenilmiştir. Bir Anadolu klasiği olarak yemekte ana malzeme ettir. Etin yanına buğday gibi besinlerle desteklenen yemek Bitlis mutfağında sıkça görebileceğiniz bir lezzettir. Kuzu eti ile yapılır. Servis sırasında üzerine yoğurt ve salçalı sos dökülerek servis edilir.

Malzemeleri

• Kemikli et
• Elegez
• Heliz
• Akpancar
• Kurut
• Yeşil Mercimek
• Salça
• Soğan
• Kurut
• Yağ
• Tuz
• Biber

Yapılışı

İlk olarak malzeme listesinde verilen otların hepsini haşlayın ve sıkarak suyunu çıkartın. Daha sonra başka bir tencerede eti güzelce haşlayın. Eti soğan, salça ve yağ ile birlikte kavurun. Ardından haşlanmış yeşil mercimeği ete ilave edin. Üzerine haşlanmış pancarı da ekleyin.

Önceden suda bekletilip yoğurt kıvamına getirilmiş kurutu ekleyin. Tüm eklediğiniz malzemeleri güzelce harmanlanana kadar karıştırın. Karışımı servis tabağına alın. Üzerine dökülecek sosu için bir tavaya soğanı, tuzu, biberi ve yağı alın. Soğan pembeleşene ve karışım sos kıvamına gelene kadar kızdırın. Hazırladığınız sosu servis tabağına koyduğunuz yemeğin üzerine gezdirin ve sıcak servis edin.

Halise Yemeği

Bitlis adını yine fazlasıyla duyuran yemeklerinden biri olan Halise yemeği doyuruculuğu ile öne çıkar. Öyle ki genellikle akşam yemeklerinde yapılan bu lezzetin yanında başka yemeğe ihtiyaç duyulmuyor. İçerisinde kullanılan malzemelerin besin değerinin yüksekliği, yemeğin hem sağlıklı hem de uzun süre tok tutucu olasını sağlıyor.

Yemeğin üç ana kahramanı olan et, nohut ve buğday ve servis sırasında üzerine dökülen tereyağı sayesinde çokça sevilen tarif sofraların vazgeçilmezidir.

Malzemeleri

• Aşurelik Buğday
• Doğranmış kuşbaşı et
• Haşlanmış nohut
• Karabiber
• Sıvı yağ
• Pul biber
• Tereyağı

Yapılışı

Yemekte kullanacağınız buğdayı bir gece önceden suda bekletin. Düdüklü tencereyi ocağa alın ve içine buğday, nohut, et ve karabiberi ilave edin. Üzerini biraz geçecek şekilde su ekleyin ve pişmeye bırakın. Belirli aralıklarla kontrol edip karıştırın. Piştikten birkaç dakika sonra servis tabağına alabilirsiniz. Tereyağını pul biber ile birlikte kavurun ve bu sosu yemeğin üzerine gezdirin. Sıcak bir şekilde servis edin.

Gılorik

Bitlis yöresine ait Glorik, bir tür sulu köfte yemeğidir ve gerek ev sofralarında gerekse esnaf lokantalarında sık sık görebileceğiniz bir lezzettir. Köfte harcında çok fazla çeşitte malzeme kullanılır ve eklenilen baharatlar yemeğe farklı bir hava katar. Anadolu genelinde pek fazla bilinmeyen ve adını duyuramayan bu yemek yöre halkı tarafından çokça tercih edilir.

Malzemeleri

 Hamuru için;

• 2 su bardağı köftelik bulgur
• 300 gram kıyma
• 1 su bardağı irmik
• Tuz
• Pul biber

 Sos için;

• 1 adet orta boy kuru soğan
• 1 çay bardağı sıvıyağ
• Limon tuzu
• 1 çorba kaşığı biber salçası
• 1 çorba kaşığı domates salçası
• Su

Yapılışı

İnce köftelik bulguru, irmiği, kıymayı, tuz ve pul biberi bir kaba alın ve iyice yoğurun. Homojen bir kıvam alana kadar yoğurmaya devam edin ve daha sonra küçük parçalar alıp elinizde yuvarlayarak toplar elde edin. Köfteleri hazırladıktan sonra sosu için bir tencereye soğanları, sıvı yağı ve salçayı alın. Soğan pembeleşene kadar iyice kavurun.

Daha sonra üzerine limon tuzunu ve suyu ekleyin ve kaynamaya bırakın. Bu noktada kaynayana kadar iyice ve durmadan karıştırmak oldukça önemlidir. Kaynadıktan sonra hazırladığınız köfte toplarını ilave edin ve 20-25 dakika kadar pişirin. Süre dolduktan sonra tabaklara yerleştirin ve servis edin.

Şemşerok

Hamur işi ve yemeklerin vazgeçilmezi olan eti birleştiren bu tarif Bitlis mutfağının önde gelen isimleri arasında yerini almayı başarmıştır. Kuşbaşı et ile yapılan ve hamur ile kapanan bu lezzet iki farklı pişirme tekniği kullanılarak yapılabilir.

Kimileri kızartarak kimleri haşlayarak pişirmeyi tercih eder. Haşlanarak pişirilen versiyonu daha hafif ve sağlıklı olması nedeniyle yöre halkı tarafından fazlaca tercih edilir. İç harcında ete ilave olarak kullanılan pirinç ve çeşitli baharatlar da yemeğe özgün bir tat katmıştır.

Malzemeleri

• 300 gram dana kuşbaşı
• Tereyağı
• 2 adet kuru soğan
• 2 adet yumurta
• 1 su bardağı pirinç
• Yarım demet maydanoz
• Nane
• Kırmızı toz biber
• Karabiber

 Hamuru için;

• Un
• Tuz
• Pul biber

Yapılışı

Dana etinizi bir tencereye alın ve üzerine su ekleyip pişmeye bırakın. Etler pişerken soğanları doğrayın ve maydanozu ayıklayıp küçük küçük doğrayın. Et piştikten sonra soğanları sıvıyağ ile birlikte üzerine ilave edin ve sürekli karıştırın. Daha sonra pirincinizi yıkayın.

Soğanlar biraz öldükten sonra tencereye tuz ve karabiber gibi baharatları, maydanozu ve pirinci ilave edin. Üzerine su ekleyin ve bu şekilde pişirin. Sonrasında pişen içi ocaktan kaldırın ve kenara dinlenmeye bırakın. İç dinlenirken hamurunu yapmaya başlayın. Göz kararı un ve tuzu bir kaba alın ve yavaş yavaş su ilave ederek yumuşak bir hamur elde edin.

Yoğurma işlemi tamamlandıktan sonra hamurdan küçük parçalar alıp açın ve içine önceden hazırladığınız içten koyun. Ağızlarını kapayın ve bu işlemi tüm hamura uygulayın. Daha sonra kaynar suya atarak pişirin. Hamurlar iyice piştikten sonra sudan süzerek çıkarın.

Üzerine tereyağı ve kırmızı toz biber ile kullanarak hazırlayacağınız bir sos eşliğinde servis edebilirsiniz. Şemşerok suda pişirilerek yapıldığı gibi yağda kızartılarak da yapılabilir. Yağda kızartılan versiyonu için yüzlerini yumurta ile yağlayarak kızartmalısınız. Afiyet olsun!

Etli Çiğ Köfte Nasıl Yapılır? tarifimiz ile çiğ köfteye farklı bir boyut kazandırın.