Yöresel Müziklerimiz Nelerdir? 25 Muhteşem Ezgimizin Hikayesi

Yöresel müziklerimiz nelerdir sorusunun yanıtı her yöreye ait, o yörenin kendine has enstrümanlarıyla veya ağızlarıyla seslendirdikleri müzikler olacaktır. Her yöreye ait olan müziklerimiz bulunmaktadır. Yöreye ait olan müziklerimizin sözleri de oldukça anlamlı ve duygu içeriklidir. Kimi müzik eğlenceli kimisi hüzünlüdür. Türkü kelimesini incelediğimizde kökünde Türk yattığını görürüz.

Türk’e ait olan türkülerimiz anlaşılabilen sade bir dille yazılmıştır. Yazılan yöresel türkülerimizin hikâyeleri de mevcuttur. Türküler yaşanılan olaylar sonucunda önce kâğıda dökülür. Sonra da birbirinden değerli sanatçılarımızın seslerinde canlanır.

Türkiye’nin Yöresel Müzikleri Nelerdir

Her yöreye ait türküler bulunmaktadır. Türkülerimizin çeşitleri de bulunmaktadır. Güzelleme, taşlama, yiğitleme çeşitleri nesilden nesle aktarılır. Türkülerimizin kökü seneler öncesine dayanıyor. Türkülerimizi nesilden nesle aktarmak ve tanıtmakta bizim görevimiz sayılıyor. Eşsiz türkülerimizin arkasında yatan hikâyelerin bilinmesi gerek.

Yöresel müziklerimiz nelerdir yazımızdaki eserler Drama Köprüsü, Eklemedir Koca Konak, Yüksek Yüksek Tepelere, Yemen Türküsü, Odam Kireç Tutmuyor şeklindedir. Tabi müziklerimiz saydıklarımız ile sınırlı değildir. Türkiye’de sadece müzikler değil yöresel yemekler de bulunmaktadır. Yöresel yemek ve müziklerimiz ile ülke olarak çokça kültürel miraslara sahibiz.  Yörelere ait türküler aşağıda paylaşacağımız listemizdedir.

Yöresel Müziklerimiz Nelerdir?

Yöreye ait olan türkülerimizin çoğunluğunun bir hikâyesi vardır. Hikâyeleri ile beraber yöresel müziklerin listesine başlıyoruz.

1-) Adana / Adana Körü Başı

Adana köprü başı

Otur saraya karşı

Gel beraber gezelim

Dosta düşmana karşı

19. Yüzyıla dayana hikâyede Ruhiye Hanım, Sadi Bey’e âşık olur. Ruhiye Hanım, Adanalı Sadi Bey’e olan aşkını söyleyemez ve onun adına bir türkü yakar. Aman Adanalı bir diğer adı da Adana Köprü Başı olan türkünün sözlerini yazar. Ağızdan ağıza dolaşan türkü sayesinde Ruhiye Hanım’ın aşkı duyulur. Etrafta dönen dedikodular Ruhiye Hanım’ın babasının da kulağına gider. Babası Ruhiye Hanım’ı eve kapatır.

Yöresel müziklerimiz nelerdir yazımızdaki müziklerin yapıtlarından birinin Ruhiye Hanım’ın sesini duyarlar. Türkü saraya kadar ulaşmış ve oradan emir gönderilmiştir. Gelen emir doğrultusunda babası kızını evden çıkarır. Sadi Bey ile Ruhiye Hanım evlenirler. Düğünleri boyunca “Adana Köprü Başı“ şarkısı çalar.

2-) Adana/ Yenice Yolları Bükülür Gider

Yenice yolları bükülür, gider

Zülüf ak gerdana dökülür, gider

Yiğidin sevdiği güzel olursa

Ömür arkasından sökülür, gider

Birçok sanatçı türküyü seslendirir. Cengiz Özkan’ın yorumunu sizlerle paylaşmak istedik.

3-)  Ankara/ Karpuz Kestim Yiyen Yok

Karpuz kestim yiyen yok

Halin nedir diyen yok

Yenile bir yar sevdim

Gözün aydın diyen yok

 

4-)  Ankara/ Başına Bağlamış Karalı Yazma

Başına bağlamış karalı yazma

Alırım sevdiğim ağlayıp gezme

Çıkıp pencereye kendini üzme

Uzat başörtüsünü çıkam yanına

Yöresel müziklerimiz nelerdir ve anlamları nelerdir merak ediyorsunuz ya işte aslında hiçbiri boşa yazılmamıştır. Hepsinin altında yatan bilinen ya da bilinmeyen hikâyeleri vardır. Elbette ki hepsinin hikâyesi bilinmez. Türkünün sözlerini dinlediğinizde söz yazarının ne anlatmak istediğini anlamak zor değildir. Okumayı ve anlamayı bildikten sonra her sözün altında yatan yaşanmışlıkları görebiliriz. Sözlere bağımlı kalarak türküyü yorumlayabiliriz. Geleneksel müziklerimiz nelerdir listemize devam edelim.

5-)  Aydın/ İnce Mehmet

İnce Mehmet Akgöbekten ünledi

Buhurcular kulak verip dinledi

Onyedi kurşunu yedi ölmedi

Tut elimden İnce Mehmet gidelim dağlar gidelim of

Felek yazmış bu yazıyı nidelim of

Zülfü Livaneli’nin seslendirmiş olduğu İnce Mehmet’in hikâyesini anlatacağız. Yöresel müzik olan “İnce Memed“ adında kitap vardır. Yaşar Kemal’in yazmış olduğu kitapta Çukurova’ya has bir hikâye geçer. Ama türkünün sözlerindeki İnce Mehmet Afyonkarahisar’da yaşamaktadır. Yöresel müziklerimiz nelerdir listemizde olan türkünün hikâyesindeki Mehmet gerçektir.

İnce Mehmet Göçerli köyüne yerleşir ve ikinci evliliğini Senem adında çok güzel bir kızla yapar. Senem ile evlenmek isteyen başka biri daha vardır. Buhurcular’dan Ali Efe’dir. Buhurcular İnce Mehmet’in Senem gibi bir kızla evlenmesini kaldıramazlar. Buhurcular İnce Mehmet’in çayırına mallarını salarlar ve uyarılırlar. Uyarılara kulak asmayan çobanlar ile şiddetli bir kavga başlar. Kavga sırasında İnce Mehmet, çobanın birisini öldürür.

Buhurcular kalabalık bir sülaledir. Topluca İnce Mehmet’i öldürmek için planlar yaparlar. İnce Mehmet’i ayağından vururlar. İnce Mehmet iyileşir ve aradaki kavga artık kan davasına döner. Yıllar boyunca kan davalı olarak girdiği vukuatlar nedeni ile olayların türküsü çıkar. Yöresel müziklerimiz nelerdir listesine devam edelim.

İzmir de gezilecek yerler neresi merak edenler için sürpriz bir içerik : İzmir Foça da Gezilecek Yerler | 5 Öneri

6-) Bursa/ Oğlan Oğlan Kalk Gidelim

Oğlan oğlan, kalk gidelim

Sigaranı, fenerini yak gidelim

Ne güzel oğlan, babası çoban

Sigaranı, fenerini yak gidelim

Bursa yöresine ait bu türkünün çokça değişik versiyonu bulunmaktadır. Ve her yöresel müzik gibi orijinal hali bilinmemektedir. Sözleri gün geçtikçe değişime uğramıştır.

7-) Denizli/ Cemilem

Cemile’min gezdiği dağlar meşeli, imanım

Aman, üç gün oldu ben Cemile’mden ayrı düşeli

Gaydırı gubbak Cemile’m,  nasıl nasıl edelim biz bu işe

Nikâhımızı kıysın, ünnen gelen Hoca Memiş’e

Yörelere göre türküler ve Hikayeleri açısından “Cemilem”

İsmail oğlu Zabit Cemile ile evlenmek ister. Düğünde Ormancı Ali rakı ister. Düğün sahipleri rakı vermeyince Göçlük Yareni bu olaya kırılır. Yöresel müziklerimiz nelerdir yazımızda hikâyeleri bu şekilde gerçekleşir. Bir şekilde göçlük yareninin gönlü alınır. Evin önünde su birikintileri dolayısı ile küçük bir gölcük oluşur. Cemile’nin amcaoğluna babası silah verir ve birçok kişi suya ateş ederler. Celal Yılmaz kaza kurşunu ile yaralanır ve imkânsızlık yüzünden hayatını kaybeder. Jandarma tarafından vuran kişi tutuklanır.

Köyde olayın kaza değil de kasti bir şekilde cinayet olduğu konuşulur. Bu olaylara rağmen Cemile evlenir. Cemile gelin gittiği evde cinayet olayı yüzünden istenmez. İstenmeyen geline aile zoru ile boşanma davası açılır. Cemile baba evine geri döner. Eşi vefat eden Ümmet Yıldırım Cemile’yi kaçırır. Şaphane Dağı taraflarına, meşelerin bol olduğu yerlere kaçırır. Cemile evlenmek istemez ve gururunu korur.

Yöresel müziklerimiz nelerdir liste hikâyelerinde devam ediyoruz. Köyün diğer kadınları Cemile’ye akıl vermek için gelir. Cemile’ye onu öldüreceklerini, kendini korumak için evlenin demeye başlarlar. Baban Koca Memiş’i çağır ve nikâhınızı kıymalarını söyle derler. Babası jandarma eşliğinde bulundukları yere gelir. Şikâyetçi olan Cemile sayesinde, Ümmet tutuklanır. Ümmet’in akrabaları Cemile’yi tehdit ederler ve şikâyeti geri almasını söylerler.

Ama Cemile reddeder. 15 yıl ceza alan Ümmet Yıldırım hapishanede hikâyesini herkeslere anlatır. Hapishanede ki arkadaşlarından Kadir Aksoy bu hikâyenin türkü olması için uğraşır. Sözlerini yazar ve Necat Bayram’a ulaşırlar. Hikâye sonunda Kütahya damadı olan Özay Gönlüm’e ulaşır ve türkü derlenir. Türkü Özay Gönlüm’ün sazı ve sözüyle birleşerek Dünya’ya yayılır.

8-) Edirne/ Seller Aldı Değirmeni

Yöresel müziklerimiz nelerdir listesinde hikâyesi sözlerinde saklı olan türkümüzle devam ediyoruz.

Seller aldı, değirmeni bendimi

Yaktım kül eyledim kendim kendimi

Çok aradım bulamadım dengimi

İnan olmaz ö güzelin sözüne

Size muhteşem bir önerimiz var: Doğu’nun İncisi Van Gezilecek Yerler| 10 Muhteşem Güzellik

9- Erzurum/ Değirmen Başında Vurdular Beni

Değirmen başında vurdular beni

Kirli tütünlüğe oğul sardılar beni

Vurma zalım vurma nardanesiyem

Anamın babamın oğul bir danesiyem

1958 senesinde Neriman Tüfekçi tarafından seslendirilmiş ve derlenmiş bir türküdür. Aynı eseri zamanında Ahmet Kaya’da yorumlamış ve çok beğenilmiştir.

10-) Gaziantep/ Yüce Dağ Başında Uçan Turnalar

Yüce dağ başında uçan turnalar

Var mı sizin vatanınız eliniz

Bir selam var göndereyim yârime

Bizim köye uğrar ise yolunuz

Bu türkünün söz yazarı bilinmemektedir. Yöresel müziklerimiz nelerdir listesinde bulunan Gaziantep türküsünü, Hacı Taşan, Hasan Tunç ve Sıddık Doğan seslendirmiştir. Türkiye’nin yöresel müzikleri nelerdir?

11-) Hatay/ Damdan Dama İp Gerdim

Damdan dama ip gerdim

İpekli mendil serdim

Şu zalimin kızını

Candan yürekten sevdim

Bu türkümüzün de ağızdan ağıza dolaşan bir hikâyesi bilinmemektedir. Ama biz yorumlayacak olursak, âşık bir adamın veya kadının sevdiği için yazdığı bir türkü diyebiliriz. Sözlerde “şirinim“ adı da geçmektedir.

12-) Kayseri/ Gesi Bağlarında Dolanıyorum

Gesi bağlarında dolanıyorum

Yitirdim yarimi, aman aranıyorum

Bir çift selamına güveniyorum

Gel otur yanıma, hallarımı söyleyim

Kayseri’nin Gesi köyünde yaşayan bir genç kızın hikâyesidir, bu hikâye. Genç kızı uzak bir köyden istemeye gelirler. Kız ile oğlan birbirini severler ve evlenirler. Ama kızın bir yanı hep buruk kalır. Annesinden uzakta bir köyde yaşamak onun için çok zordur.

Günler geçtikçe, kayınvalidesi ve kocası ile sorunlar yaşar. Annesine çok ihtiyacı vardır ama ona ulaşamaz. Günlerden bir gün annesinin vefat haberi gelir. Artık iyice yıpranır ve Gesi köyünün bağlarında ağıt yakar. Dolaşırken bu türkü sözlerini seslendirir. Yöresel müziklerimiz nelerdir listemizde belki de en çok bilinen türkü bu türküdür. Birçok ses sanatçısı türküyü seslendirmiştir.

13-) Kayseri/ Yarim İstanbul’u Mesken mi Tuttun

Yarim İstanbul’u mesken mi tuttun

Gördün güzelleri beni unuttun

Sılaya gelmeye yemin mi ettin

Gayri dayanacak özüm kalmadı

Yörelere göre türküler ve Hikayeleri açısından “Yarim İstanbul’u Mesken mi Tuttun”

O zamanlar yokluk olduğu için gündelik Kayseri’ye veya kasabaya gündelik işe gidenler bol olurmuş. Özellikle evlilik yoluna giren gençler kıt kanaat geçindikleri için işe giderlermiş. Köyden iki delikanlı nişanlanmış ve iş bulmak için İstanbul’a gitmişler. Tam 2 sene boyunca orada kalmışlar. Düğün yapıldıktan sonra maddi sıkıntılardan delikanlının biri yine gitmek istemiş.

Ama bu sefer karısı ile gidecekmiş. Karısı büyük şehirden korktuğundan gelmek istememiş. Yeni gelin sevdiğine, kocasına sürekli mektup yazmış. Mektupları cevapsız kalınca acı bir bekleyiş düşmüş payına. Annesi de ölmüş ve çareyi türkünün bu sözlerinde bulmuş. Türküsünde kocasına sitem etmiş ama kocasından haber gelmemiş. Yöresel müziklerimiz nelerdir yolculuğuna devam edelim. Yöresel türkü isimleri bu şekildedir.

14-) Kırklareli/ Uzun Kavak Ne Gidersin Engine

Uzun kavak ne gidersin engine

Yaprakların benzemiyor rengine

Anne beni verecek misin dengime

Yakılan türkü uzun kavağın uzun ömrü ile kaynaklı olarak yakılmıştır. Ozan anne sevgisi ile bu türküyü sözlere dökmüştür.

15-) Konya/ Konyalım

Hani benim elli dirhem kestanem

Konyalıdan başkasını istemem

Yürü yavrum yürü

Saçlarını sürü

Osmanlı Devleti Girit Adası’nı fethetmiştir. Konyalı aileler adaya yerleştirilirler. Yunan kız genç bir Konyalı gence âşık olmuştur. Türkünün sözlerini Yunan kız yazmıştır. Türkü dillerde dolaşmıştır. Türkü neşeli bir türkü olarak insanlara rahatlık vermektedir. Yöresel müziklerimiz nelerdir yazımıza tam gaz devam ediyoruz.

16-) Malatya/ Mevla’m Birçok Dert Vermiş

Mevla’m birçok dert vermiş

Beraber derman vermiş

Bu tükenmez derdime

Neden ilaç vermemiş

17-) Muğla/ Kerimoğlu

Haydaman de haydaman

Kerimoğlu’nun sandalı da sandalı

Vurulmuş da kanıyor

Kerimoğlu’nun her yanı da her yanı

Kerimoğlu Zeybeği olarak bilinen türkü, Kerimoğlu Eyüp’ün hikâyesidir. Kerimoğlu Eyüp’ün kahraman olduğu bir olayı dile getiren türkü Eyüp’ün ölümü ile sonlanmıştır. Öldürüldüğü yer Yerkesik’te bulunur. Bu ev müze haline dönüştürülmüştür. Türküyü dinlediğinizde gerçek bir kahramanın yaşadıklarını içinizden hissedebiliyorsunuz.

18-) Ordu/ Ordu’nun Dereleri

Ordu’nun dereleri aksa yukarı aksa

Vermem seni ellere, Ordu üstüme kalksa

Ordu’nun köylerinde yaşayan iki genç birbirlerine sevdalılarmış. Yöresel müziklerimiz nelerdir yazımıza hikâyemiz ile devam ediyoruz. Mehmet’in maddi durumu iyi, Hacer’in ise kötüymüş. Sevdalılar dere kenarlarında buluşurlar ve zamanın nasıl akıp gittiğini anlamazlarmış. Hacer’in güzelliği, Mehmet’in de yakışıklılığı dillere destanmış. Ama haset dolu diğer genç kızlar bu ilişkiyi çok kıskanırlarmış.

Asılsız dedikodu çıkarı Mehmet’in hem köyü hem de Hacer’i terk etmesine sebep olmuşlar. Hacer dere kenarına çamaşır yıkamaya gittiğinde dilinde dolaştırdığı türkü ile kendini duyururmuş. Mehmet geriye dönmemiş. Hacer’in de kalbindeki yara hep kalmış. Türküsü ile Mehmet’i beklemiş.

19-) Samsun/ Karadeniz Güzeli

Bir kız sevdim gitti Samsun ilinden

Çarşambada Yeşilırmak selinden

Terme Ünye şu Fatsa’nın belinden

Geçip gitmiş bir gözleri sürmeli

Yöresel müziklerimiz nelerdir serüvenimizdeki yeni durağımızda hikâye sözlerde saklı.

20-) Tekirdağ/ İnce Giyerim İnce

İnce giyerim ince pembe yakışır gence

İnsan bir hoş oluyor sevdiğini görünce

Sen yana ben cama

İkimizin resmini çıkarsınlar yan yana

İskeleye yanaşan gemi ile türkünün aşkı başlar. Karaya çıkan mürettebattan bir subay camdan bir kızı görür. Hem kız hem subay birbirlerine âşık olurlar. Camdan bu türkü ile birbirlerine seslenirler.

21-) Trabzon/ Ah Dağlar Serin Dağlar

Ah dağlar serin dağlar

Kuzular meler ağlar

Dost aklıma gelen de

Yanar yüreğim sızlar

22-) Uşak/ Ayağında Mesi Var

Ayağında mesi var

Başında mor fesi var

Yaslan dağlar göreyim

Ardında yar sesi var

Türkünün sözlerine baktığımızda sevgiliye yazılmış olduğunu anlıyoruz. Yöresel müziklerimiz nelerdir yazımıza devam edelim.

23-) Van/ Bizim Eller Ne Güzel Eller

Bizim eller ne güzel eller

Söylesin şirin diller

Oynasın koç yiğitler

Oh bizim eller ne güzel eller

Türkünün melodisi birçok projede kullanılmıştır. Hikâyesi bilinmemektedir. Yine yorumlamak bize kalacak.

24-) Erzurum/ Kırmızı Gül Demet Demet

Kırmızı gül her dem olsa

Yaralara merhem olsa

Ol tabipten derman gelse

Şol revanda balam kaldı

Erzurum’da yaşayan bir genç geçim sıkıntısı yüzünden Ermenistan’a çalışmaya gider. Ermenistan’a gitmeden önce Mehmet bahçede çalışmaktadır. Bahçeden annesine her gün bir kırmızı gül götürür. Annesi de gelen gülleri saklamak adına duvara asar ve kurutur. Sonrasında Ermenistan’a gider. Mehmet oralarda verem olur ve hayatını kaybeder. Annesi oğlunun haberini aldığında demetleriyle beraber diyarları gezer. Ve bu türküyü yakar. Yöresel müziklerimiz nelerdir yazımıza devam edelim.

25-) Kütahya/ Kütahya’nın Pınarları

Kütahya’nın pınarları akışır

Devriyeler kol kol olmuş bakışır

Asalı’ya çuha şalvar yakışır

Aman aman Vehbi öyle böyle olur mu?

Ah ben ölürsem dünya sana kalır mı?

Yörelere göre türküler ve Hikayeleri açısından “Kütahya’nın Pınarları”

Asalı sülalesinden bir oğlan neşeli şen şakrak bir kıza âşık olur. Bu kadına Deli Düveli lakabı takılır. Deli Düveli’yi herkes çok beğenir. Köyün delikanlıları Deli Düveli’yi çok isterler. Asalı Deli Düveli ile evlenir ve ona bir ev açar. Diğer delikanlıların da Deli Düveli’de gözleri olduğundan plan kurup evli çifti ayırmaya çalışırlar. Yeni gelin delikanlılar tarafından tehdit edilmeye ve uyarılmaya başlar.

Tehditleri, kocasını kör edip gelini dağa kaldırmaktır. Deli Düveli kocasına zarar vermemelerini ve bunun için her şeyi yapacağını söyler. Delikanlılar haber gönderirler ve gelini çeşme başına çağırırlar. Gelin konuşmak için gittiğinde, ata bindirilerek kaçırılır. Kaçırılırken bağırdığı için kocası bunu duyup yardım etmek ister. Asalı oğlu Vehbi bıçaklanarak oracıkta öldürülür. Gelin de dağa kaldırılarak kötü emellere maruz kalır.

Yakılan ağıtlar sonucunda bu türkü yakılır. Yöresel müziklerimiz nelerdir yazımızı bu türkü ile son veriyoruz. Türkülerimizin sözlerini dikkatlice dinleyip düşündüğümüzde, hikâyelerle ne kadar benzer olduğunu görmüş oluruz. Bazı türkülerin, hikâyeleri bilinmese bile, her türkünün hikâyesi sözlerinde gizlidir.  Yöresel müziklerimiz ve yöremize ait türküler konulu bu makalemizin son kısmında sık sorulan sorulara da kısa yanıtlar vermek istiyoruz.

Yöresel Müziklerimiz Nelerdir Hakkında Sık Sorulan Sorular

Yazı gezinmesi